De Notitieboeken van Darwin

(Foto: BBC)

12 februari is Darwin Day!

Een dag waarop virtueel de verjaardag van Mr. Charles Darwin kunnen vieren. Darwin is de man die de Evolutie Theorie heeft ontwikkeld.

En wat ik zo interessant vind, is dat Darwin de goeie gewoonte had om altijd een notitieboek op zak te hebben. De man heeft er minstens 15 volgeschreven tijdens zijn 5-jarige reis rond de wereld aan boord van de Beagle (1831-1836). Deze beroemde reis bracht Darwin van Plymouth, UK rond Zuid Amerika naar de andere kant van de wereld, Australië en via Zuid Afrika via Zuid Amerika, terug naar Engeland.

De Notitieboekjes

Darwin gebruikte de boekjes om tijdens excursies op zee of aan land elke observatie 'on the spot' vast te leggen. En om zeker te zijn dat hij die belangrijke aantekeningen niet zou verliezen, begon hij dikwijls in een nieuwe notitieboek.

Dat leidt natuurlijk al snel tot een mooie stapel, en niet al deze notitieboeken zijn volledig vol geschreven.

Maar welk notitieboek gebruikte Darwin dan?

Verschillende soorten. Misschien was zijn favoriet niet altijd verkrijgbaar, of misschien deed het er niet zoveel toe? Wie weet.

Wel weten we dit:

• één type (4 exemplaren) heeft een mooie rode leren omslag, met blindgedrukte (ingedrukte) randen, met een afmeting van 13 x 8 cm. Dat is redelijk klein, kleiner nog dan een A6 of pocket. Wel handig om overal mee naartoe te nemen, natuurlijk! De verhouding is die van een reporter-style notitieboekje, zo ééntje die door journalisten gebruikt wordt. Kan je gemakkelijk met één hand vasthouden, en met de andere hand in schrijven. Dit notitieboekje had toen al een soort een houder voor een potlood (verwerkt in de rug). Ook mooi was de messing klem, om het geheel netje dicht te houden.  Dit type notitieboekje had 112 bladzijden en op het papier zag je een watermerk 'J. Whatman 1830' (Whatman was een papiermaker uit Kent, UK!). Ik weet helaas niet welke potloden Darwin gebruikte, want hij schreef in deze boekjes met potlood.

• een ander type (2 exemplaren) heeft ook een rechthoekige vorm en meet 16,4 x 10 cm (reporter-style), dus nog steeds een relatief klein maar hoogst draagbaar formaatje. Dit type heeft een bruine leren omslag met een ingedrukt bloemenmotief langs de randen. Ook dit notitieboek heeft een messing sluiting. Schijnbaar was de originele kleur ook rood, maar die kleur is bijna volledig vergaan. Dit type had 184 bladzijden, waarvan sommig het watermerk 'T. Warren 1830' hadden. Darwin heeft hier zelf een potloodhoudertje in gemaakt met een stukje leer. Dat deed hij vermoedelijk om gemakkelijker een potlood mee te kunnen nemen tijdens veldonderzoek, en dit type notitieboek had dus geen houder (het andere type rood notitieboekje dus wél)

• Het volgende type (2 exemplaren) is 10 x 15,5 en hebben ook een omslag in bruin leer met een messing sluitklem. Dit is geen 'journalist' notitieboekje en opent dus langs de lange zijde zoals een 'normaal' notitieboek (waarmee ik geenszins zil beweren dat reporter-style notitieboekjes abnormaal zijn, verre van!). Deze boekjes hebben 244 bladzijden met mooie gemarmerde schutbladen voor- en achteraan! Sommige bladzijden dragen het watermerk van 'W. Brookman 1828'. In één van de boekjes heeft Darwin ook deze keer een kleine leren potloodhouder vastgemaakt met een stukje crèmekleurig papier. Handig!

• En dan nog deze: een langwerpig notitieboek van 17 x 13 cm, gebonden in een bruine leren omslag, waarop ook weer een bloemenrand is ingedrukt. Ook dit boekje heeft een messing klem. Oorspronkelijk telde dit boek 146 bladzijden, maar een aantal ontbreken. Het boekje heeft er nu nog 137. Er lijkt een watermerk in te staan van een zekere 'John Morbey 1830'

• Verder ook nog 6 notitieboeken, gebonden in rood of zwart leer, met blindgedrukte rand en messing klem. Deze boekjes hebben duidelijk een potloodhouder aand de linkerkant. De papierrand is, op een uitzondering na, geel gekleurd! Fancy! Deze notitieboeken zijn bijna vierkant van vorm en meten 9 x 7,5 cm of 12 x 10 cm met 100 of 140 blz. De ruggen van deze notitieboekjes zijn ook merkbaar dikker, en golvend. Opmerkelijk is dat er aan de binnenzijde van de voorkant een label hangt dat toelicht dat het papier dusdanig behandeld is, dat wat je schrijft onuitwisbaar zal zijn, als je een metalen potlood gebruikt! Het papier van deze notitieboeken werd behandeld of voorzien van een coating die reageert met metalen potloden.  De geschreven of getrokken lijn ziet er uit als potlood, maar onstaat eigenlijk door een reactie van het metaal met het behandelde of gecoate papier. We kennen dit vandaag ook nog. Er bestaat namelijk een soort steenpapier dat oxideert als je er met een metalen penpunt op schrijft! Op die manier blijft wat je schrijft onuitwisbaar. Ha!

• En tot slot: een notitieboekje van 10 x 16,5 cm, gebonden met een zwarte papier omslag. De rug was verstevigd met zwart leer. Het boekje telde oorspronkelijk 138 blz. Niet minder dan 4 potlood houders gingen kris-kras over de omslag en hielden het boekje ook gesloten. Vrij uniek, dit! Het papier binnenin is groen en vooraan zit er een opbergvakje! Ook apart: dit notitieboekje werd gemaakt in Frankrijk.

Ben jij een avonturier of ontdekkingsreiziger?

Dan vind je misschien wel jouw notitieboekje bij Het Noteerhuis!

• Klein notitieboekje, reporter style, met potloodhouder: Dingbats "Green Deer" Reporter (192 blz.) of de Bindewerk Journalist (192 blz.) of Scribble (96 blz.) ?
• Of liever een notitieboekje met flexibele omslag, om mee te nemen: Ciak Mate Zwart, zachte flexibele omslag (128 blz.)
• En wil je zelf onuitwisbare boodschappen achterlaten met een aluminium penpunt op steenpapier? Dat kan! Met de Pininfarina Stone Paper Notebook en een Grafex potlood of Forever Primina met aluminium punt.

Bron van informatie: Darwin Online